Η τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023 και ο συνακόλουθος πόλεμος που ακολούθησε πέραν της εκατόμβης των νεκρών στην περιοχή οδήγησε και στην πλήρη διάρρηξη των σχέσεων του Ισραήλ με τις διάφορες μετριοπαθείς αραβικές χώρες. Σχέσεις οι οποίες είχαν αρχίσει να ομαλοποιούνται τα τελευταία χρόνια με στόχο την οικονομική συνεργασία των εν λόγω χωρών κυρίως στον ενεργειακό τομέα. Κομβικό στοιχείο στην όλη εξέλιξη είχαν αποτελέσει οι λεγόμενες συμφωνίες του Αβραάμ και η επικείμενη ομαλοποίηση των σχέσεων ανάμεσα στο Ισραήλ και στη Σαουδική Αραβία. Ομαλοποίηση η οποία ήταν καθοριστικής σημασίας για την υλοποίηση του Οικονομικού Διαδρόμου Ινδίας- Μ.Ανατολής- Ευρώπης (IMEC) που ανακοινώθηκε μετά βαΐων και κλάδων από τους ηγέτες των ΗΠΑ και της Ινδίας στο περιθώριο της διάσκεψης των G-20 στο Νέο Δελχί στις 9 Σεπτεμβρίου 2023.
Στόχος βέβαια και αυτού του εγχειρήματος που «σπονσάρισε» η Ουάσιγκτον ήταν η δημιουργία ενός ανταγωνιστικού Οικονομικού Διαδρόμου προς τον γνωστό «Κινεζικό Δρόμο του Μεταξιού».
Όπως όμως αναλύσαμε ήδη από τις 30 Οκτωβρίου 2023 σε τηλεοπτική εκπομπή στο Κανάλι Έψιλον Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης η τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς τίναξε κυριολεκτικά τον IMEC στον αέρα. Το ίδιο θέμα είχαμε την ευκαιρία να αναλύσουμε και σε σειρά ραδιοφωνικών εκπομπών (Alfa Radio Kavala 1/11/2023, ΕΡΤ Κομοτηνής 2/11/2023, Κανάλι 1 Πειραιά 8/11/2023) με αρθρογραφία σε εφημερίδες (Νέα Εγνατία 2/11/2023 σελ. 1,4 & 5) αλλά και στις 7/11/2023 στο τηλεοπτικό Κανάλι του militaire.gr (https://www.youtube.com/watch?v=Pk1ekjGyYfM).
Ο Κινεζικός Δρόμος του Μεταξιού
Σε προηγούμενη αρθρογραφία μας (https://www.notismarias.g 6/11/2021) είχαμε την ευκαιρία να αναλύσουμε το πώς οι G-7 στο πλαίσιο του νέου ψυχρού πολέμου μεθόδευσαν πέραν των άλλων και τρόπους αντίδρασης στο πετυχημένο κινεζικό εγχείρημα που ακούει στο όνομα «Μια Ζώνη-Ένας Δρόμος» (One Belt-One Road-BRI).
Ως γνωστόν στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Μια Ζώνη-Ένας Δρόμος» γνωστής και ως ο «Κινεζικός Δρόμος του Μεταξιού» ήδη από το 2013 μέχρι σήμερα η Κίνα έχει προχωρήσει σε άμεσες επενδύσεις ύψους σχεδόν 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων (www.nytimes.com 16/10/2023). Στην ουσία πρόκειται για μια εξαιρετικά σημαντική από οικονομικής και πολιτικής απόψεως πρωτοβουλία της Κίνας να «αναστήσει» τον πάλαι ποτέ «Δρόμο του Μεταξιού» γνωστό άλλωστε και από τα ταξίδια του Μάρκο Πόλο. Στο πλαίσιο αυτό ο κινέζος ηγέτης Σι Τζινπίνγκ το 2013 εγκαινίασε την πρωτοβουλία αυτή η οποία περιλαμβάνει την κατασκευή έργων υποδομής, όπως λιμάνια, γέφυρες, αυτοκινητοδρόμους, σιδηροδρομικά δίκτυα κλπ προκειμένου να μπορεί η Kίνα να μεταφέρει τα προϊόντα της στις αγορές όχι μόνο της Ευρώπης αλλά και της Αφρικής, της Κεντρικής Ασίας και της Μέσης Ανατολής. Ήδη στο πλαίσιο της BRI έχουν υπογραφεί πάνω από 200 συμφωνίες συνεργασίας κατανεμημένες σε 150 χώρες και 30 διεθνείς οργανισμούς, ενώ η συνολική αξία των εισαγωγών και εξαγωγών μεταξύ της Κίνας και των εν λόγω χωρών-εταίρων έφτασε τα 19,1 τρισεκατομμύρια δολάρια, με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 6,4% από το 2013 έως το 2022. Στο φετινό φόρουμ της BRI στο Πεκίνο συμμετείχαν περισσότεροι από 10.000 εκπρόσωποι από περίπου 151 χώρες και 41 διεθνείς οργανισμούς, κάτι που αποδεικνύει την τεράστια δυναμική της BRI. Μεταξύ άλλων εκτός από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες συμμετείχαν περίπου 25 πρόεδροι- αντιπρόεδροι κρατών και πρωθυπουργοί, ενώ υπογράφτηκαν και 458 συμφωνίες συνεργασίας (www.aa.com.tr/en 19/10/2023).
Η ρελάνς της Δύσης στον Κινεζικό Δρόμο του Μεταξιού
Αντιδρώντας στον Κινεζικό Δρόμο του Μεταξιού η Δύση αποφάσισε στη Σύνοδο Κορυφής των G-7 που έγινε στην Κορνουάλη της Αγγλίας στις 11-13 Ιουνίου 2021 να υιοθετήσει την πρωτοβουλία των ΗΠΑ Build Back Better World (Β3W) που είχε ως στόχο να περιορίσει την οικονομική επιρροή της Κίνας στη διεθνή σκηνή (www.whitehouse.gov 12/6/2021).
Στη συνέχεια με κοινή δήλωσή τους την Τετάρτη 1 Δεκεμβρίου 2021 η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen και ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας Josep Borrell ανακοίνωσαν την απάντηση της ΕΕ στον Κινεζικό Δρόμο του Μεταξιού. Επρόκειτο για την πρωτοβουλία «Παγκόσμια Πύλη» (Global Gateway) που στόχο έχει να κινητοποιήσει έως και 300 δισεκατομμύρια ευρώ σε επενδύσεις την περίοδο 2021-2027 στους τομείς «της ψηφιακής τεχνολογίας, της ενέργειας και των μεταφορών και την ενίσχυση των συστημάτων υγείας, εκπαίδευσης και έρευνας σε ολόκληρο τον κόσμο» (www.ec.europa.eu 1/12/2021). Μάλιστα η «Παγκόσμια Πύλη» της ΕΕ εντάσσεται πλήρως στην πρωτοβουλία των ΗΠΑ Build Back Better World (Β3W) όπως προκύπτει από το έγγραφο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Ερωτήσεις και Απαντήσεις για την Παγκόσμια Πύλη» στο οποίο επισημαίνεται επί λέξει με νόημα: «Πρωτοβουλίες όπως η Build Back Better World και η Παγκόσμια Πύλη θα αλληλοενισχύονται» (www.ec.europa.eu/commission 1/12/2021).
Κατόπιν στη Σύνοδο Κορυφής των G-7 στο Schloss Elmau της Βαυαρίας στις 26-28 Ιουνίου 2022 αποφασίστηκε η πρωτοβουλία Build Back Better World (Β3W) να μετονομαστεί σε «Σύμπραξη για Παγκόσμιες Υποδομές και Επενδύσεις», (Partnership for Global Infrastructure and Investment -PGII). Επιπλέον οι G-7 αποφάσισαν να χρηματοδοτήσουν την PGII με ένα οικονομικό πακέτο 600 δισ. δολαρίων προκειμένου να ανακόψουν την παγκόσμια κινεζική οικονομική «επέλαση» η οποία κυρίως εκφράζεται μέσα από τον περίφημο «Κινεζικό Δρόμο του Μεταξιού» (www.capital.gr 27/6/2022). Στο πλαίσιο αυτό οι Βρυξέλλες ανέλαβαν σημαντικό ρόλο μέσα από την περίφημη «Παγκόσμια Πύλη» της ΕΕ. Μάλιστα όπως δήλωσε η Πρόεδρος της Κομισιόν στην εν λόγω συνάντηση των G-7 η «Παγκόσμια Πύλη» αποτελεί την απάντηση της Ευρώπης στο παγκόσμιο επενδυτικό κενό. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία που εντάσσεται πλέον στην απόφαση των G-7 «Σύμπραξη για Παγκόσμιες Υποδομές και Επενδύσεις», (Partnership for Global Infrastructure and Investment -PGII) (www.notismarias.gr 15/7/2022). Έτσι στα 200 δισεκατομμύρια δολάρια που ανακοινώθηκαν από τον Τζο Μπάιντεν στο Schloss Elmau, η ΕΕ κινητοποιεί επιπλέον 300 δισεκατομμύρια ευρώ έως το 2027 (www.ec.europa.eu 26/6/2022).
Ο Οικονομικός Διάδρομος Ινδίας–Μ. Ανατολής—Ευρώπης (IMEC)
Η συνεργασία Ουάσιγκτον-Βρυξελλών στο πλαίσιο της PGII, μέρος της οποίας αποτελεί σύμφωνα με τα παραπάνω και η «Παγκόσμια Πύλη» της ΕΕ εξακολουθεί να είναι ιδιαίτερα στενή και αυτό επιβεβαιώθηκε πρόσφατα και στη Σύνοδο Κορυφής των G-20 στο Νέο Δελχί στις 9-10 Σεπτεμβρίου 2023 καθώς στο περιθώριο της Συνόδου διοργανώθηκε εκδήλωση με θέμα την «Σύμπραξη για την Παγκόσμια Υποδομή και Επενδύσεις (PGII)» όπου ΗΠΑ και ΕΕ διαδραμάτισαν κεντρικό ρόλο στοχοποιώντας για άλλη μια φορά την Κίνα (https://www.notismarias.gr 30/10/2023).
Στο πλαίσιο αυτό υπογράφτηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2023 στο Νέο Δελχί Μνημόνιο Συνεργασίας (MOU) ανάμεσα στις ΗΠΑ, την Ινδία, την ΕΕ, τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα με στόχο τη δημιουργία του Οικονομικού Διαδρόμου Ινδίας-Μ.Ανατολής-Ευρώπης (India– Middle East– Europe Corridor–IMEC) προκειμένου να διασυνδεθεί η τεράστια αγορά της Ινδίας με την Ευρώπη. Πρόκειται για ένα σύστημα συνδυασμένων μεταφορών δια θαλάσσης μέσω πλοίων και δια ξηράς, μέσω σιδηροδρόμου που θα ξεκινά από τη Βομβάη και θα καταλήγει στον Πειραιά ο οποίος εκτός από πύλη εισόδου των κινεζικών εμπορευμάτων θα μετατραπεί και σε πύλη εισόδου των εμπορευμάτων της Ινδίας.
Σε σχέση με τον ρόλο που σχεδιάστηκε να διαδραματίσει ο Πειραιάς στο πλαίσιο του IMEC θα πρέπει να επισημανθεί ότι είχε προηγηθεί η επίσκεψη του Πρωθυπουργού της Ινδίας Μαρέντρα Μόντι στην Αθήνα στις 25 Αυγούστου 2023 ο οποίος δήλωσε με νόημα: «Δεδομένης της θέσης της και των ιστορικά στενών δεσμών μας, θεωρώ ότι η Ελλάδα αποτελεί σημαντική οικονομική, εφοδιαστική και στρατηγική πύλη εισόδου της Ινδίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην περιοχή της Ανατολικής Ευρώπης γενικότερα. Υπάρχουν εξαιρετικές ευκαιρίες να συναντηθούν οι ινδικές και οι ελληνικές επιχειρήσεις. Υπάρχει δέσμευση σε πολιτικό επίπεδο να διασφαλιστεί αυτό» (https://www.kathimerini.gr 28/8/2023). Μάλιστα μετά την υπογραφή του MOU για τον IMEC ο Κυριάκος Μητσοτάκης μιλώντας στη Νέα Υόρκη στις 21 Σεπτεμβρίου 2023 σε ξένους επενδυτές αναφέρθηκε στον IMEC και επισήμανε τον σημαντικό ρόλο της Ελλάδας «ως γέφυρα όχι μόνο μεταξύ Ανατολικής Μεσογείου και Ευρώπης αλλά επίσης και του Οικονομικού διαδρόμου Ασίας-Μ.Ανατολής-Ευρώπης» https://www.ekathimerini.com 21/9/2023).
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό ο IMEC θα αποτελείται από δύο ξεχωριστούς Διαδρόμους, τον Ανατολικό Διάδρομο που θα συνδέει την Ινδία με την Αραβική Χερσόνησο μέσω Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και Σαουδικής Αραβίας και τον Βόρειο Διάδρομο που θα συνδέει την Σαουδική Αραβία σιδηροδρομικά μέσω Ιορδανίας και Ισραήλ με το λιμάνι της Χάιφα και εν συνεχεία δια θαλάσσης με τον Πειραιά απ΄ όπου επίσης σιδηροδρομικά τα εμπορεύματα θα διοχετεύονται στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Όπως τόνισε μάλιστα η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen κατά την υπογραφή του Μνημονίου Συνεννόησης στο Νέο Δελχί, ο IMEC θα είναι «μια πράσινη και ψηφιακή γέφυρα μεταξύ ηπείρων και πολιτισμών» μιας και «η σιδηροδρομική σύνδεση θα κάνει το εμπόριο μεταξύ Ινδίας και Ευρώπης κατά 40% ταχύτερο» ενώ θα διαθέτει «ένα καλώδιο ηλεκτρικής ενέργειας και έναν καθαρό αγωγό υδρογόνου για την προώθηση του εμπορίου καθαρής ενέργειας μεταξύ της Ασίας, της Μέσης Ανατολής και της Ευρώπης» καθώς και «ένα καλώδιο δεδομένων υψηλής ταχύτητας για τη σύνδεση ορισμένων από τα πιο καινοτόμα ψηφιακά οικοσυστήματα στον κόσμο και τη δημιουργία επιχειρηματικών ευκαιριών σε όλη τη διαδρομή». Θα διαθέτει λοιπόν « συνδέσεις αιχμής για τον κόσμο του αύριο – πιο γρήγορες, πιο σύντομες, πιο καθαρές» ( https://ec.europa.eu 9/9/2023).
Μετά την υπογραφή του Μνημονίου Συνεργασίας για τον IMEC άρχισαν αμέσως οι επαφές σε τεχνικό επίπεδο με την Σαουδική Αραβία μάλιστα να ανακοινώνει ήδη ότι επρόκειτο να διαθέσει 20 δισ. δολάρια για τον IMEC.
Ζωτικής Σημασίας για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ ο IMEC
Η τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς θορύβησε τις ΗΠΑ και την ΕΕ πέραν των άλλων και γιατί η Χαμάς τίναξε στον αέρα και το νεοσύστατο εγχείρημα του IMEC. Εν προκειμένω χαρακτηριστική ήταν η αντίδραση του Τζο Μπάιντεν ο οποίος μιλώντας από το Οβάλ Όφις στις 20 Οκτωβρίου 2023 χαρακτήρισε ζωτικής σημασίας για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ τον οικονομικό διάδρομο Ινδίας-Μ.Ανατολής-Ευρώπης. Όπως λοιπόν προκύπτει από την ομιλία του, ο Τζο Μπάιντεν αφού επισήμανε ότι «η διασφάλιση της επιτυχίας του Ισραήλ και της Ουκρανίας είναι ζωτικής σημασίας για την εθνική ασφάλεια της Αμερικής» (https://www.whitehouse.gov 20/10/2023) στη συνέχεια εξήγησε ότι στην περίπτωση του Ισραήλ η εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ είναι άμεσα συνυφασμένη με τον IMEC τονίζοντας: «Oι Ηνωμένες Πολιτείες και οι εταίροι μας σε όλη την περιοχή εργάζονται για να οικοδομήσουν ένα καλύτερο μέλλον για τη Μέση Ανατολή, όπου η Μέση Ανατολή είναι πιο σταθερή, καλύτερα συνδεδεμένη με τους γείτονές της και — μέσω καινοτόμων έργων όπως ο σιδηρόδρομος Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης- διάδρομο που ανακοίνωσα φέτος στη σύνοδο κορυφής των μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου. Πιο προβλέψιμες αγορές, περισσότερη απασχόληση, λιγότερη οργή, λιγότερα παράπονα, λιγότερος πόλεμος όταν συνδέονται». Και κατέληξε με νόημα «Ωφελεί τους ανθρώπους — θα ωφελούσε τους ανθρώπους της Μέσης Ανατολής και θα ωφελούσε εμάς» (https://www.whitehouse.gov 20/10/2023). Ποιο ξεκάθαρη ομολογία για τη σημασία του IMEC δεν θα μπορούσε να υπάρξει δια στόματος πλανητάρχη.
Όμως ο Τζο Μπάιντεν δεν έμεινε εκεί. Έτσι μετά τη συνάντηση κορυφής ΗΠΑ-ΕΕ η οποία επίσης πραγματοποιήθηκε την ίδια ημέρα στην Ουάσιγκτον φρόντισε να υπάρξει σημαντική αναφορά στον IMEC στο κοινό ανακοινωθέν ΗΠΑ-ΕΕ. Έτσι στην παράγραφο 19 του Κοινού Ανακοινωθέντος HPA-EE επισημαίνονται επί λέξει τα παρακάτω:
«Δεδομένης της τεράστιας κλίμακας αναγκών, η μεγαλύτερη κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων πρέπει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην επίτευξη των στόχων μας. Θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε τις προσπάθειες για ξεκλείδωμα του ιδιωτικού κεφαλαίου και θα συνεργαστούμε με τους εταίρους της G-7 μέσω αντίστοιχων ενεργειών, για να κλιμακώσουμε τη Συνεργασία για Παγκόσμια Υποδομή και Επενδύσεις, συμπεριλαμβανομένης της στρατηγικής Global Gateway της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και να κινητοποιήσουμε 600 δισεκατομμύρια δολάρια σε επενδύσεις υποδομής ποιότητας σε χαμηλές και Χώρες μεσαίου εισοδήματος έως το 2027. Βασιζόμενοι στις συζητήσεις για τη συνεργασία ΗΠΑ-ΕΕ στον Υπεραφρικανικό Διάδρομο και στον Διάδρομο Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης, εργαζόμαστε για τον εντοπισμό πρόσθετων περιφερειακών οικονομικών διαδρόμων στους οποίους θα συνεργαστούμε για να ξεκλειδώσετε μια χωρίς αποκλεισμούς και βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη» (https://ec.europa.eu/commission 30/10/2023). Πιστό στη γραμμή της Ουάσιγκτον το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που έλαβε χώρα στις 26-27/10/2023 μεταξύ άλλων διακήρυξε στο σημείο 21 των Συμπερασμάτων του ότι προκειμένου να ανταποκριθεί στον αυξανόμενο παγκόσμιο ανταγωνισμό «η Ευρωπαϊκή Ένωση χρειάζεται ισχυρή οικονομική βάση που να διασφαλίζει τη μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητά της» και για τον λόγο αυτόν «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογράμμισε την ανάγκη να επιταχυνθούν οι εργασίες» όσον αφορά πέραν των άλλων και για «τη διαφοροποίηση των αλυσίδων εφοδιασμού μέσω στρατηγικών εταιρικών σχέσεων» (www.european-council-conclusions 27/102023).
Η σφοδρή αντίδραση της Τουρκίας ενάντια στον IMEC
Και ενώ θα ανάμενε κανείς από την Κίνα να είχε σφοδρές αντιδράσεις ενάντια στον IMEC τα σκληρότερα πυρά προήλθαν από την Τουρκία. Έτσι αμέσως μετά την υπογραφή του Μνημονίου Συνεργασίας για τον IMEC ο Ερντογάν ο οποίος βρισκόταν στο Νέο Δελχί για τη Σύνοδό Κορυφής των G-20 μαινόμενος αντέδρασε ως εξής: «Λέμε ότι δεν υπάρχει διάδρομος χωρίς την Τουρκία. Η Τουρκία είναι μια σημαντική βάση παραγωγής και εμπορίου. Η πιο βολική γραμμή για την κυκλοφορία από τα ανατολικά προς τα δυτικά πρέπει να διέρχεται από την Τουρκία» (https://www.newarab.com 12/9/2023).Με τη σειρά του στις 15 Σεπτεμβρίου 2023 ο Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Χακάν Φιντάν αναφερόμενος στον IMEC αφού είπε «εμείς, σε ένα σημείο όπου συγκλίνουν τρεις ήπειροι, είμαστε ανοιχτοί σε οποιοδήποτε σχέδιο που προωθεί τη συνεργασία» στη συνέχεια εξαπολύοντας απειλητικά βέλη δήλωσε με νόημα: «Ωστόσο, πρέπει να γίνει γνωστό ότι στην περιοχή μας, η αποτελεσματική και βιώσιμη λειτουργία των διαδρόμων ενέργειας και μεταφορών χωρίς τη συμμετοχή της Τουρκίας δεν είναι δυνατή» (https://www.aa.com.tr 15/9/2023).
Ακολούθησε όπως αποκαλύψαμε σε προγενέστερη αρθρογραφία μας (www.political.gr 14/10/2023 σελ. 27) και μάλιστα λίγες μέρες πριν το τρομοκρατικό χτύπημα της Χαμάς το βαρυσήμαντο άρθρο του Χακάν Φιντάν για την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας όπου αναφερόμενος στην κατάσταση στη Μέση Ανατολή λες και κάτι διαισθανόταν επισήμανε με νόημα: «Οι πιεστικές προκλήσεις καθώς και οι απειλές που προέρχονται από τρομοκρατικές οργανώσεις αναγκάζουν τα κράτη της περιοχής να ενώσουν τις δυνάμεις τους» (www.insightturkey.com 4/10/2023).
Στη συνέχεια το story είναι γνωστό με τη Χαμάς να πραγματοποιεί την τρομοκρατική της ενέργεια κατά του Ισραήλ στις 7/10/2023 σχεδόν ένα μήνα μετά την εξαγγελία του IMEC, με τον τουρκικό τύπο πλέον να πανηγυρίζει για το σίγουρο δήθεν ναυάγιο του IMEC.
