Στα ψιλά των ελληνικών ΜΜΕ πέρασε η πρόσφατη συνάντηση του Ερντογάν με τον πρωθυπουργό της Λιβύης Abdul Hamid Dbeibah στις 15 Ιανουαρίου 2025 στην Άγκυρα όπου συζήτησαν για τη συνεργασία των δύο πλευρών σε θέματα οικονομίας, εμπορίου, ενέργειας και στρατιωτικής συνεργασίας (https://libyaobserver.ly 15/1/2025).
Είχε προηγηθεί η δήλωση του αρχηγού του Γενικού Επιτελείου του Λιβυκού Στρατού Mohamed Al-Haddad, ο οποίος τόνισε την σημασία της στρατιωτικής συνεργασίας με την Τουρκία στο πεδίο της εκπαίδευσης (https://libyaobserver.ly 13/1/2025).
Σε σχέση με τη στρατιωτική συνεργασία Τουρκίας-Λιβύης θα πρέπει να επισημανθεί ότι οι δύο πλευρές υπέγραψαν στις 4/4/2012 Μνημόνιο για στρατιωτική εκπαίδευση του λιβυκού στρατού από αξιωματικούς του τουρκικού στρατού. Στη συνέχεια η Άγκυρα με πρόσχημα το εν λόγω Μνημόνιο Συνεργασίας για στρατιωτική εκπαίδευση του λιβυκού στρατού προχώρησε στην ανάπτυξη τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων στη Λιβύη (https://nordicmonitor.com 16/12/2019) παραβιάζοντας τις Αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Στα τέλη 2023 το τουρκικό κοινοβούλιο ενέκρινε προεδρικό διάταγμα του Ερντογάν για παραμονή των τουρκικών στρατευμάτων στη Λιβύη μέχρι τα τέλη του 2025 (https://nordicmonitor.com 16/8/2024). Μάλιστα κατά τη σχετική συζήτηση στην τουρκική βουλή, βουλευτής της αντιπολίτευσης κατηγόρησε την τουρκική κυβέρνηση για παραβίαση του εμπάργκο όπλων που έχει επιβάλει ο ΟΗΕ στη Λιβύη (https://nordicmonitor.com 1/12/2023).
Επιπλέον μαζί με την υπογραφή στις 27 Νοεμβρίου 2019 του ανυπόστατου, άκυρου και παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου περί «οριοθέτησης περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας», Άγκυρα και Τρίπολη υπέγραψαν και μνημόνιο στρατιωτικής συνεργασίας σε θέματα ασφάλειας που όπως τονίζει η τουρκική πλευρά άλλαξε τη μοίρα της Λιβύης (https://www.aa.com.tr/ 27/11/2020).
Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να τονιστεί ότι ήδη το 2021 πραγματοποιήθηκε στρατιωτική εκπαίδευση κατ΄ αρχάς 1300 Λίβυων στρατιωτών (https://libyaherald,com 28/1/2021), που αυξήθηκαν στη συνέχεια σε 8500 Λίβυους στρατιώτες (https://libyaobserver.ly 11/2/2022). Η εκπαίδευση Λίβυων στρατιωτών από την Άγκυρα συνεχίστηκε το 2022 (https://libyaupdate.com 30/7/2022,) ενώ κατόπιν ο τότε υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ και ο πρωθυπουργός της Λιβύης Abdul Hamid Dbeibeh στις 8 Ιουνίου 2022 συμφώνησαν για την εκπαίδευση των ναυτικών δυνάμεων της Λιβύης από την Τουρκία (https://en.alwasat.ly 21/8/2022 ). Επιπλέον οι ίδιοι στις 26 Οκτωβρίου 2022 υπέγραψαν νέα στρατιωτική συμφωνία για την εκπαίδευση Λίβυων πιλότων και τη διενέργεια κοινών εναέριων περιπολιών στο Αιγαίο (https://nordicmonitor.com 28/10/2022).
Περαιτέρω την 1η Μαρτίου 2024 υπογράφτηκε νέο Μνημόνιο Στρατιωτικής συνεργασίας Τουρκίας-Λιβύης (https://english.news.cn 2/3/2024) που προβλέπει δημιουργία τουρκικών στρατιωτικών βάσεων στη Λιβύη, εγκατάσταση τουρκικών χερσαίων, ναυτικών και αεροπορικών τουρκικών δυνάμεων στην Λιβύη καθώς και την ετεροδικία και το ποινικά ακαταδίωκτο των τούρκων στρατιωτών στη Λιβύη (https://nordicmonitor.com 16/8/2024). Μάλιστα ο Ερντογάν προώθησε το εν λόγω μνημόνιο στην τουρκική βουλή για κύρωση στις 12/8/2024 (https://libyareview.com 17/8/2024).
Η κυβέρνηση της Λιβύης στην Τρίπολη χωρίς να χάσει χρόνο ανέλαβε πρωτοβουλία προκειμένου το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ να εξαιρέσει από το υφιστάμενο εμπάργκο όπλων τουλάχιστον τις διαδικασίες παροχής στρατιωτικής εκπαίδευσης στις δυνάμεις της Λιβύης.
Έτσι στις 19/9/2024 η Λιβύη με επιστολή της στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ζήτησε να δοθεί εξαίρεση από το εμπάργκο όπλων αναφορικά με την εισαγωγή στην Λιβύη όπλων ή άλλου στρατιωτικού εξοπλισμού που προορίζεται για οποιαδήποτε τεχνική βοήθεια ή εκπαίδευση των δυνάμεων ασφαλείας της Λιβύης από τα κράτη μέλη του ΟΗΕ (https://digitallibrary.un.org 19/9/2024).
Και για να μην χάνουν χρόνο Άγκυρα και Τρίπολη ξεκίνησαν ήδη τέσσερις μέρες μετά τις σχετικές συζητήσεις για αναβάθμιση των προγραμμάτων στρατιωτικής εκπαίδευσης με συνάντηση στην Άγκυρα στις 23/9/2024 του τούρκου υπουργού άμυνας Yasar Guler και του αναπληρωτή υπουργού άμυνας της κυβέρνησης της Τρίπολης Abdulsalam Al-Zoubi (https://libyaobserver.ly 24/9/2024).
Επομένως η χώρα που κατά κύριο λόγο θα επωφεληθεί πλέον από το πράσινο φως που άναψε στις 16 Ιανουαρίου 2025 το Ψήφισμα 2769 (2025) του Συμβουλίου Ασφαλείας για εκπαίδευση των στρατιωτικών δυνάμεων της Λιβύης είναι η Άγκυρα.
Γιατί με αφορμή τη δήθεν στρατιωτική εκπαίδευση η Άγκυρα θα προχωρήσει και στη μαζική εισαγωγή όπλων στη Λιβύη καθώς βέβαια και τεράστιου αριθμού τούρκων στρατιωτών και δήθεν εκπαιδευτών αυτή τη φορά όμως με τη βούλα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Άλλωστε το ίδιο έκανε τα τελευταία χρόνια αλλά «στη ζούλα» και πολλές φορές σε σύγκρουση με την «Επιχείρηση Ειρήνη» της ΕΕ η οποία επιτηρούσε και επιτηρεί το εμπάργκο όπλων στη Λιβύη. Έτσι στις 8 Σεπτεμβρίου 2024 η Τουρκία για άλλη μια φορά αρνήθηκε έλεγχο σε πλοίο με τουρκική σημαία το οποίο ήταν ύποπτο για μεταφορά όπλων στη Λιβύη (www.agenzianova.com 10/9/2024). Μάλιστα μέχρι στιγμής έχει ήδη αρνηθεί 12 φορές αντίστοιχες νηοψίες από τις ναυτικές δυνάμεις της Επιχείρησης Ειρήνη (https://www.agenzianova.com 3/10/2024). Την παράνομη αυτή δράση της, η Άγκυρα τη διασφαλίζει καθώς διαθέτει μόνιμα στη Λιβύη δύο φρεγάτες (www.twz.com 29/1/2020) οι οποίες προστατεύουν και συνοδεύουν τα πλοία με τουρκική σημαία που σπάνε το εμπάργκο όπλων στη Λιβύη. Γνωστή άλλωστε και παροιμιώδης έχει μείνει και η εμπλοκή ανάμεσα σε τουρκικές φρεγάτες και σε γαλλικό πολεμικό πλοίο που ενεργούσε νηοψία σε εμπορικό πλοίο στα πλαίσια της Απόφασης του Συμβουλίου Ασφαλείας για το εμπάργκο όπλων στη Λιβύη τον Ιούνιο του 2020 (www.france24.com 17/6/2020). Επιπλέον σύμφωνα με την Nordic Monitor η Τουρκία έχει σπάσει το εμπάργκο όπλων στη Λιβύη και από αέρος με την πραγματοποίηση άνω των 280 πτήσεων μεταγωγικών στρατιωτικών αεροπλάνων (https://libyareview.com 18/11/2024).
Τέλος να σημειωθεί ότι η Τουρκία διαθέτει δύο κέντρα εκπαίδευσης στη Λιβύη (Tajoura Land Training and Exercise Center και Khoms Special Forces Center,), έχει παρουσία σε δύο λιμάνια της χώρας (Abu Sitta and Sidi Bilal) και σε τρεις αεροπορικές βάσεις (Al-Watiya, Misrata,και Mitiga), ενώ 2200 Τούρκοι στρατιώτες βρίσκονται στη Λιβύη μαζί με 50 πράκτορες της ΜΙΤ και 800 εκπαιδευτές από ιδιωτικές τουρκικές επιχειρήσεις (https://libyareview.com 18/11/2024).
Την ώρα λοιπόν που η Τουρκία προκαλεί για άλλη μια φορά με την δήθεν Γαλάζια Πατρίδα, με τις εμπρηστικές δηλώσεις Μπαχτσελί κατά της ελληνικότητας των Δωδεκανήσων και με τις δηλώσεις Χακάν Φιντάν για δήθεν τουρκική μειονότητα στη Δυτική Θράκη αλλά και στα Δωδεκάνησα, το Ψήφισμα 2769 (2025) του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που υιοθετήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2025 με 14 ψήφους υπέρ, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδος και με αποχή της Ρωσίας, ανάβει το πράσινο φως για αύξηση της στρατιωτικής παρουσίας της Τουρκίας στη Λιβύη (https://documents.un.org/doc 16/1/2025).
Αυτό επιβεβαιώνεται από την ίδια την επίσημη ανακοίνωση του ΟΗΕ στην οποία αναφέρεται ότι «μέσω του κειμένου, το Συμβούλιο (Ασφαλείας) αποφάσισε επίσης ότι το σχετικό εμπάργκο όπλων δεν θα ισχύει για οποιαδήποτε τεχνική βοήθεια ή εκπαίδευση που παρέχεται από τα κράτη μέλη στις δυνάμεις ασφαλείας της Λιβύης η οποία αποσκοπεί αποκλειστικά στην προώθηση της διαδικασίας επανένωσης των λιβυκών στρατιωτικών θεσμών και θεσμών ασφαλείας. Περαιτέρω, (το Συμβούλιο Ασφαλείας) δήλωσε ξεκάθαρα ότι ένα τέτοιο εμπάργκο όπλων δεν πρέπει να εφαρμόζεται σε στρατιωτικά αεροσκάφη ή πλοία του πολεμικού ναυτικού που εισέρχονται προσωρινά στην επικράτεια της Λιβύης αποκλειστικά για την παράδοση αντικειμένων ή τη διευκόλυνση δραστηριοτήτων που άλλως εξαιρούνται ή δεν καλύπτονται από το εμπάργκο» ( https://press.un.org/en 16/1/2025).
Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι είτε με αφορμή την δήθεν εκπαίδευση των λιβυκών δυνάμεων ασφαλείας και του λιβυκού στρατού είτε δήθεν μέσω της παράδοσης αντικειμένων ή της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας, η Τουρκία θα μπορεί πλέον να εξοπλίζει την κυβέρνηση της Τρίπολης με όπλα και μάλιστα με τη βούλα του ΟΗΕ, ενώ ταυτόχρονα θα μπορεί να διατηρεί στη Λιβύη στρατιωτικές δυνάμεις και κυρίως πολεμικά πλοία και στρατιωτικά αεροπλάνα έστω και δήθεν προσωρινά.
Και προκειμένου να μην υπάρχουν αυταπάτες για το ρόλο του τουρκικού στρατού στη Λιβύη κλείνουμε παραθέτοντας δηλώσεις του υπουργού δικαιοσύνης της Τουρκίας Γιλμάζ Τουντς, ο οποίος στα τέλη του 2023 τόνισε με νόημα: «O στρατός μας στη Λιβύη προασπίζεται το τουρκολιβυκό μνημόνιο-Θα συνεχίσουμε τον αγώνα» (www.ethnos.gr 4/12/2023).