Νότης Μαριάς
Καθηγητής Θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Πανεπιστημίου Κρήτης
Αν. Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ
Με πρωτοβουλία της Γερμανικής κυβέρνησης οι δανειστές περνούν πλέον σε νέα αφαίρεση κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας αφού δρομολογούν το άνοιγμα ειδικού λογαριασμού για την Ελλάδα στην ΕΚΤ όπου «θα κατατίθενται όλες οι δανειακές δόσεις και μεγάλο μέρος των εσόδων του ελληνικού κράτους και από αυτό πάλι θα εξυπηρετούνται στη συνέχεια αποκλειστικά οι δανειστές των Ελλήνων» (Το Βήμα 28/10/2012 σελ. Α10).
Αυτά προκύπτουν από το γράμμα που έστειλε στην κυβέρνηση Σαμαρά ο γερμανός υφυπουργός Οικονομικών Τόμας Στέφεν και το οποίο στο πλαίσιο των ενδοκυβερνητικών αντιθέσεων διοχετεύθηκε στον τύπο υπό την μορφή «γερμανικού non-paper». Στην ουσία το γερμανικό non-paper υπό τον τίτλο «Enhanced Government and Control Mechanisms» (Ενισχυμένη διακυβέρνηση και μηχανισμοί ελέγχου) θα αποτελέσει ειδικό κεφάλαιο του δρακόντειου Μνημονίου 3 το οποίο θα κληθεί να υπογράψει η τρικομματική κυβέρνηση Σαμαρά προκειμένου να συνεχιστεί η χρηματοδότηση εκ μέρους των δανειστών. Στο ειδικό αυτό κεφάλαιο του Μνημονίου 3 προβλέπεται επίσης ότι μέρος των εισπράξεων του ΦΠΑ θα εισρέει κάθε μήνα στον ειδικό αυτό λογαριασμό. Επίσης ο λογαριασμός αυτός θα τροφοδοτείται και από άλλα έσοδα του ελληνικού δημοσίου τα οποία μετά τα νέα αντιλαϊκά μέτρα των 13,5 δις (;) ευρώ αναμένεται να αυξηθούν. Όπως επισημαίνεται μάλιστα στο γερμανικό non-paper, το ποσοστό των πρωτογενών πλεονασμάτων του κρατικού προϋπολογισμού που θα μεταβιβάζονται στον εν λόγω ειδικό λογαριασμό θα καθοριστεί από το ίδιο το Μνημόνιο 3. Με το Μνημόνιο 3 σχεδιάζεται επίσης να δεθεί χειροπόδαρα η χώρα μας σε σχέση με μελλοντικές δανειοδοτήσεις αφού δεν θα μπορεί να δανείζεται από τρίτους χωρίς την έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Με τις ρυθμίσεις αυτές ολοκληρώνεται η στρατηγική των δανειστών να μετατρέψουν τη χώρα μας σε προτεκτοράτο. Ταυτόχρονα αναμένεται να αφιχθούν στη χώρα στρατιές εξωτερικών συμβούλων και εμπειρογνωμόνων οι οποίοι θα στελεχώσουν τον κρατικό μηχανισμό. Οι εν λόγω εμπειρογνώμονες θα αποσπαστούν από διεθνείς οργανισμούς όπως η ΕΕ ο ΟΟΣΑ κλπ και θα τεθούν υπό τον έλεγχο της γνωστής Task Force αλλά και της τρόικας η οποία θα εγκατασταθεί πλέον μόνιμα στη χώρα μας. Οι ευρωπαίοι και λοιποί ξένοι υπάλληλοι θα αναλάβουν την είσπραξη φόρων, την προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων και την αξιοποίηση των κοινοτικών κονδυλίων του ΕΣΠΑ. Όπως μάλιστα διευκρίνισε ο Ρολφ Κρόκερ εκπρόσωπος του Ινστιτούτου Οικονομίας της Κολονίας που επεξεργάστηκε άλλωστε και το σχετικό σχέδιο μετατροπής της ελληνικής δημόσιας διοίκησης σε διοικητικό μηχανισμό του προτεκτοράτου οι δανειστές θα ενεργήσουν δήθεν ως «σύμβουλοι. Αν ωστόσο διαπιστωθεί ότι αυτό δεν γίνεται είτε επειδή οι Έλληνες δεν μπορούν είτε επειδή δεν θέλουν τότε ως εντολείς. Η Ελλάδα πρέπει να αναμορφωθεί εκ βάθρων. Και η πρώτη προϋπόθεση για αυτό είναι η πλήρης αναμόρφωσή της διοίκησης της» (Το Βήμα 28/10/2012 σελ. Α10).
Προτεραιότητα στην εξυπηρέτηση του χρέους
Όλα τα παραπάνω θα μπορούσαν σε σημαντικό βαθμό να ανιχνευτούν στην σχετική απόφαση του Eurogroup της 21ης Φεβρουαρίου 2012 στο οποίο συμμετείχαν Παπαδήμος-Βενιζέλος και το οποίο καθόρισε τους όρους του PSI.
Εκεί καθορίζεται ότι θα πρέπει να ενισχυθεί το θεσμικό πλαίσιο συνεργασίας Ελλάδας και δανειστών μέσω της Task Force προκειμένου να διασφαλιστεί από τρόικα και δανειστές η εφαρμογή του Μνημονίου 2.
Έτσι συμφωνήθηκε ότι θα διαμορφωθεί ένα θεσμικό πλαίσιο το οποίο θα προβλέπει ότι τόσο τα δανειακά κεφάλαια όσο και τα ποσά για τη συμμετοχή της χώρας μας στην εξόφληση του δημοσίου χρέους θα κατατίθενται σε ειδικό λογαριασμό που θα τηρείται στην Τράπεζα της Ελλάδας.
Επιπλέον στους όρους της απόφασης για το PSI υπάρχει η πρόβλεψη ότι η χώρα μας θα αναλάβει νομικά την υποχρέωση να ενεργεί κατά προτεραιότητα για την εξυπηρέτηση του χρέους. Αυτό σημαίνει ότι τα πρωτογενή πλεονάσματα του κρατικού προϋπολογισμού θα πηγαίνουν στους δανειστές για την εξόφληση του χρέους. Με τον τρόπο αυτό η ελληνική Πολιτεία με τη συναίνεση Βενιζέλου-Παπαδήμου αλλά και της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας που ψήφισε το Μνημόνιο 2 ανατρέπει μια από τις βασικές αρχές που διέπουν το διεθνές αλλά και εσωτερικό δίκαιο σύμφωνα με το οποίο πρωταρχικός σκοπός της Πολιτείας είναι η διασφάλιση της κοινωνικής ευημερίας του πληθυσμού της και έπεται η ενδεχόμενη ικανοποίηση των δανειστών της. Αυτό άλλωστε έχει γίνει δεκτό με σαφήνεια και από πληθώρα αποφάσεων διεθνών και άλλων δικαστηρίων.
Ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος του 1898
Όπως επισημάναμε πρόσφατα σε τοποθετήσεις μας στη Βουλή, οι δανειστές της χώρας μας διαθέτουν αυτό που θα μπορούσε να αποκληθεί «θεσμική μνήμη». Δηλαδή αξιοποιούν θεσμικές ρυθμίσεις που είχαν εφαρμόσει σε σχέση με την πατρίδα μας στο παρελθόν και ιδίως σε σχέση με τον Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο.
Στο πλαίσιο αυτό και τότε οι δανειστές είχαν επιβάλλει τη δημιουργία ειδικού τραπεζικού λογαριασμού υπό τον αποκλειστικό τους έλεγχο ο οποίος ανοίχθηκε σε πρώτη φάση στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος υπό τον τίτλο «Κατάθεσις Υπεγγύων Προσόδων» και στη συνέχεια στην Τράπεζα της Ελλάδος και στον οποίο κατατίθεντο εκ μέρους της πατρίδας μας χρηματικά ποσά για την εξόφληση των δανειστών.
Ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος επιβλήθηκε σύμφωνα με το άρθρο 2 της Προκαταρκτικής Πράξεως περί ειρήνης μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας το Σεπτέμβριο του 1897.
Η διεθνής αυτή σύβαση δεν συνήφθη απευθείας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας αλλά μεταξύ αφενός μεν Αγγλίας, Αυστρουγγαρίας, Γαλλίας, Γερμανίας, Ιταλίας, Ρωσίας που ενεργούσαν με τη συγκατάθεση της ελληνικής κυβέρνησης και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας αφετέρου.
Εκεί καθορίστηκε ότι η Ελλάδα θα καταβάλλει στην Τουρκία πολεμική αποζημίωση 4 εκατ. Τουρκικές λίρες. Για την καταβολή της παραπάνω πολεμικής αποζημίωσης η Ελλάδα πήρε δάνειο από τις ξένες δυνάμεις. Σύμφωνα με την εν λόγω διεθνή σύμβαση προκειμένου να μην θιγούν «τα κεκτημένα δικαιώματα των παλαιών δανειστών, κατόχων τίτλων του δημοσίου χρέους της Ελλάδος» ιδρύθηκε στην Αθήνα Διεθνής Επιτροπή από τις παραπάνω ξένες δυνάμεις που είχαν διαμεσολαβήσει και η Ελληνική κυβέρνηση υποχρεώθηκε να «προκαλέσει την ψήφισιν νόμου εκ των προτέρων αρεστού εις τας Δυνάμεις, κανονίζοντας την λειτουργία της Επιτροπής».
Σε εκτέλεση της παραπάνω διάταξης εκδόθηκε ο νόμος ΒΦΙΚ «περί Διεθνούς Ελέγχου» της 26ης Φεβρουαρίου 1898 με τον οποίο καθορίστηκε ότι «η είσπραξις και η διάθεσις προσόδων επαρκών εις την υπηρεσίαν του δια την πολεμικήν αποζημίωσιν δανείου και των άλλων εθνικών χρεών, τίθενται υπό τον απόλυτον έλεγχον Διεθνούς Επιτροπής αντιπροσώπων των μεσολαβουσών Δυνάμεων, εδρευούσης εν Αθήναις», της γνωστής ΔΟΕ.
Έτσι σύμφωνα με το άρθρο 11 του εν λόγω νόμου ορισμένες εισπράξεις του κράτους χαρακτηρίστηκαν ως «υπέγγυοι» ενώ προβλέφθηκε ταυτόχρονα ότι εάν οι εν λόγω εισπράξεις δεν επαρκούσαν τότε το κράτος υποχρεούτο να καταβάλει άμεσα τη διαφορά που προέκυπτε. Η είσπραξη των παραπάνω εσόδων του κράτους ανατέθηκε σε ελληνική εταιρεία, υπό τον τίτλο «Εταιρεία Διαχειρίσεως των εις την υπηρεσίαν του Ελληνικού Δημοσίου Χρέους Υπεγγύων Προσόδων» που τέθηκε υπό τον απόλυτο έλεγχο της ΔΟΕ. Μάλιστα η ΔΟΕ είχε υπό τον απόλυτο έλεγχό της και όσες δημόσιες υπηρεσίες ήταν επιφορτισμένες για την είσπραξη των υπέγγυων προσόδων και ειδικότερα τα τελωνεία Λαυρίου, Πάτρας, Βόλου και Κέρκυρας.
Τα ποσά που εισέπραττε η ΔΟΕ κατατίθεντο είτε στο Ταμείο του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου είτε κατ΄ εντολή της ΔΟΕ στην Εθνική Τράπεζα και στη συνέχεια μετά την ίδρυσή της στην Τράπεζα της Ελλάδας. Μάλιστα προβλέφτηκε ότι η Τράπεζα θα δεχόταν εντολές της ΔΟΕ με τις οποίες θα μετατρέπονται σε χρυσό ή σε συνάλλαγμα τα ποσά που θα προέρχονται από τις παραπάνω εισπράξεις του ελληνικού δημοσίου.
Σήμερα ενόψει μιας επιούσης αντιμνημονιακής κυβέρνησης οι σύγχρονοι δανειστές αποφάσισαν αυτή τη φορά ο ειδικός λογαριασμός να μην βρίσκεται στην Τράπεζα της Ελλάδας αλλά εκτός ελληνικής επικράτειας, στην Φραγκφούρτη.
Οψόμεθα εις Φιλίππους για το εάν και κατά πόσο θα καταφέρουν εν τέλει να υλοποιήσουν τα σχέδιά τους.
